Systemisch werken is een krachtige benadering die steeds meer populariteit wint in therapie, coaching en persoonlijke ontwikkeling. Het richt zich op het onderzoeken van de onderlinge verbanden, dynamieken, verstoringen en patronen binnen systemen zoals familie, werk, jezelf, andere sociale netwerken...eigenlijk kan je bijna alles wel opstellen. Maar wat houdt systemisch werken precies in? Hoe werkt het, en wat kun je verwachten van een systemische aanpak? In deze blog geef ik je een overzicht van wat systemisch werken is, waarom het effectief is, en hoe het jou kan helpen om inzicht te krijgen in je persoonlijke uitdagingen.
Wat is een Systeem?
In de context van systemisch werken verwijst een systeem naar een groep mensen of onderdelen die met elkaar in verbinding staan. Dit kan een familie zijn, een team op het werk, of zelfs een breder sociaal netwerk waarin jij je bevindt. Maar ook hoeven dat niet eens perse mensen te zijn. Je kan ook situaties opstellen, of bijvoorbeeld een droom of belemmering ten opzichten van jezelf. Systemen zijn dus meer dan de som van de delen. De manier waarop de onderdelen (personen, onderwerpen of situaties) met elkaar omgaan, beïnvloedt het functioneren van het gehele systeem.
Een belangrijk aspect van systemisch werken is het inzicht dat problemen vaak niet het gevolg zijn van één individu of onderwerp, maar van de dynamieken binnen het systeem zelf. Dit betekent dat gedragingen, overtuigingen en emoties die je ervaart, vaak beïnvloed worden door het grotere geheel van dynamieken waarin je je bevindt.
De 4 pijlers binnen een harmonieus Systeem
Binnen het systemisch werken wordt er gewerkt vanuit 4 pijlers. Deze 4 onderdelen gelden voor iedereen of alles binnen een systeem. De 4 pijlers zijn:
Erkenning: Iedereen en alles binnen een systeem wilt gezien en gehoord worden. Worden erkent in wie of wat het is en waar het voor staat.
Balans in geven en nemen: Binnen de verbinding tussen twee posities in een systeem dient er een balans te zijn in geven en nemen. Deze hoeft niet perse gelijkwaardig te zijn, maar wel te kloppen. Het is bijvoorbeeld natuurlijk dat een ouder vooral geeft en een kind vooral neemt. Maar tussen twee kinderen ligt die balans weer anders.
Orde: Iedereen en alles binnen een systeem heeft een 'logische en natuurlijke plek en rol'. Wanneer iemand niet op zijn eigen plek staat of de rol van een ander overneemt (soms uit noodzaak), kan dit verwarring of verstoringen geven binnen het systeem. Dit zie je bijvoorbeeld wanneer een van de ouders er niet goed kan zijn en een van de kinderen die rol en verantwoordelijkheden op zich gaat nemen. Ook heeft orde te maken met rechten. Wie er het eerste is heeft ook de meeste rechten. Hierin zie je wel eens verstoringen ontstaan binnen samengestelde gezinnen.
Erbij horen: Iedereen en alles binnen een systeem wilt erbij horen. Wanneer iemand of iets wordt verstoten of genegeerd brengt dit verstoringen met zich mee. Het systeem zal daar geen rust in vinden, want die persoon of datgene hoort er wel bij.
Een systeem is altijd in beweging, waarbij deze 4 pijlers een grote invloed hebben op hoe harmonieus een systeem kan zijn. Zijn er verstoringen dan zal een systeem onrustiger zijn, net zolang tot alles weer in balans is. Dit kan zelfs meerdere generaties duren (tot 7 generaties terug).
Hoe Werkt Systemisch Werken?
Systemisch werken maakt gebruik van de gedachte dat wij onszelf vaak niet als onafhankelijke individuen zien, maar als onderdeel van een groter geheel. Wanneer er een probleem is, je ergens mee vastloopt, of wanneer iemand zich niet goed voelt, kunnen de onderliggende dynamieken binnen dat systeem bijdragen aan het probleem.
Het doel van systemisch werken is om de verborgen of onbewuste patronen en dynamieken in het systeem zichtbaar te maken en te onderzoeken.
Dit kan bijvoorbeeld gaan om:
Onbewuste familiepatronen: Herhalende gedragspatronen die van generatie op generatie worden doorgegeven, bijvoorbeeld conflicten, rolverdeling, of ongewerkte verdrietige gebeurtenissen of trauma's.
Ongezonde interacties: Een persoon die de rol van "redder" op zich neemt, of iemand die zich als "slachtoffer" voelt in de relaties die hij of zij heeft.
Onopgeloste spanningen: Bijvoorbeeld conflicten die niet opgelost kunnen worden omdat er sprake is van onbewuste loyaliteit aan een familielid of een onbewuste overname van oude, pijnlijke ervaringen.
Systemisch Werken in de Praktijk
Tijdens een systemische sessie zal de therapeut of coach samen met jou onderzoeken hoe de dynamieken en verbindingen binnen je systeem elkaar beïnvloeden en wat er speelt onder de oppervlakte. Dit kan op verschillende manieren, afhankelijk van de methode die gebruikt wordt. Een veelvoorkomende techniek is de familieopstelling, waarin je wordt uitgenodigd om een visuele representatie van het systeem te maken, vaak door middel van poppetjes, stoelen of grondplaten (ankerplaten). Het kan ook met de hulp van anderen, die dan als representanten staan voor de verschillende personen/onderwerpen in het systeem. Dit helpt om zicht te krijgen op de onderlinge verhoudingen en de onbewuste patronen die vaak in het systeem spelen.
Tijdens zo’n opstelling worden de interacties en verbindingen in het systeem geobserveerd. Dit stelt de cliënt in staat om te zien hoe de dynamiek werkt en welke onbewuste invloeden er zijn. Ook kan de cliënt de situatie eens bekijken vanuit het perspectief van een andere positie. De bedoeling is dat er nieuwe perspectieven en inzichten ontstaan die bijdragen aan het vinden van oplossingen of het verkrijgen van meer innerlijke rust en begrip.
Waarom Is Systemisch Werken Effectief?
Systemisch werken is bijzonder effectief omdat het uitgaat van de veronderstelling dat problemen vaak niet geïsoleerd zijn, maar deel uitmaken van bredere netwerken en dynamieken. Dat alles een logisch gevolg is van iets...
Dit maakt het mogelijk om:
Dieper inzicht en begrip te krijgen: Je ziet niet alleen je eigen gedrag, maar ook hoe je relaties en de dynamiek met anderen je beïnvloeden.
Gedragspatronen te doorbreken: Het zichtbaar maken van onbewuste patronen en invloeden maakt het mogelijk om deze te doorbreken en gezondere interacties te creëren.
Oplossingen te vinden: Inzicht in de onderliggende dynamiek maakt het makkelijker om constructieve oplossingen te vinden die het hele systeem ten goede komen.
Genezing te bevorderen: Systemisch werken kan diepgaande genezing brengen, vooral wanneer het gaat om onverwerkte familiegeschiedenissen of generaties van pijn. Er kan dan erkenning gegeven worden aan dingen die gezien of gehoord dienen te worden binnen het systeem.
Wanneer Kan Systemisch Werken Helpen?
Systemisch werken kan in veel situaties behulpzaam zijn. Bijvoorbeeld bij:
Familieproblemen: Het oplossen van langdurige conflicten, het herstellen van beschadigde relaties, of het doorbreken van negatieve patronen die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Relatieproblemen: Het verbeteren van de communicatie en het begrijpen van de dynamiek in romantische relaties of vriendschappen.
Loopbaanbegeleiding: Het begrijpen van hoe je werkrelaties of -dynamiek invloed hebben op je werkprestaties, of hoe je kunt omgaan met conflicten in een team of organisatie. (dit kan ook gericht zijn op een team, vanuit een organisatieopstelling)
Persoonlijke groei, ontwikkeling en verwerking: Het verkrijgen van inzicht in je eigen gedrag en de onderliggende patronen die je belemmeren in je ontwikkeling en je keuzes.
Systemisch Werken en Jouw Gezondheid en Vitaliteit
Systemisch werken is niet een zozeer gericht op het oplossen van een probleem, maar meer op het zichtbaar maken van het probleem. Hierdoor vergroot je je kennis, begrip en perspectief en kan je vanuit daar andere keuzes maken. En wanneer één iemand in een systeem het anders gaat doen, beweegt het hele systeem mee (omdat alles in verbinding staat met elkaar). Door onbewuste blokkades en patronen te begrijpen en te doorbreken, kun je jezelf bevrijden van onnodige last en meer ruimte creëren voor persoonlijke groei. Dit draagt bij aan je mentale, emotionele en zelfs fysieke gezondheid, doordat je een grotere innerlijke rust en balans ervaart.
Nieuwsgierig?
Heb je een probleem waarvan je denkt dat systemisch werken je zou kunnen helpen, neem gerust contact op. Je kan het contactformulier invullen op de website of een mail sturen naar info@praktijkviamea.nl.
Nieuwsgierig? Er zijn af en toe workshopdagen waarbij ik ook wel eens workshops systemisch werken en opstellingen geef. Dan kan je laagdrempelig en vrijblijvend eens meedoen en het zelf ervaren.
Comments